Życie tej rzymianki było krótkie, śmierć zaś straszna i męczeńska. Ale jest często przedstawiana na idyllicznych obrazkach, jako radosna dziewczyna wypuszczająca z ręki skowronka.
Przyszła na świat około 291 roku w zamożnej rodzinie. Od wczesnego dzieciństwa wyróżniała się wielką urodą, ale jako dziesięcioletnia dziewczynka złożyła ślub dozgonnej czystości, dlatego odmówiła wyjścia za mąż za syna prefekta rzymskiego Symfroniusza. Gdy wyszło na jaw, że jest chrześcijanką, Symfroniusz postawił ją przed sądem, mając nadzieję, że w ten sposób złamie 13-latkę w jej postanowieniu. Tymczasem nawet rozłożone przed nią narzędzia tortur i groźba okrutnej śmierci nie zrobiły na niej wrażenia. Ponieważ w starożytnym Rzymie nie można było skazać na śmierć dziewicy, została zawleczona do domu rozpusty. Gdy zdarto z niej szaty okazało się, że nagle jej bujne włosy okryły ją całą, jak suknią. Na miejscu hańby święta Agnieszka jaśniała tak wielką światłością, że nikt z rozpustników nie śmiał się do niej przybliżyć. Tylko syn Symfroniusza odważył się dotknąć anielskiej dziewczyny. Wtedy spadła nań kara Boża – padł jak rażony piorunem na ziemię. Tu zdarzył się kolejny cud, bowiem gdy Agnieszka wzniosła ręce ku niebu w modlitwie, wróciło mu życie.
Jak zapisano, jej dusza 21 stycznia 304 roku wzniosła się ku niebu, uwieńczona podwójną chwałą: czystości i męczeństwa.
Męczeńska śmierć świętej Agnieszki była wydarzeniem niezwykłym. Pisali o niej święci: Hieronim, Ambroży, papież Damazy, papież Grzegorz I Wielki oraz wielu innych. Od początku kultu należała ona do najbardziej znanych świętych w Kościele. Jest często przedstawiana przez artystów z barankiem, gdyż łacińskie imię Agnes wywodzi się zapewne od słowa agnus, oznaczającego „baranek”. Natomiast samo imię może pochodzić też z greckiego: hagne – „czysta”, „dziewicza”, „nieskalana”.
Święta Agnieszka rzymianka jest patronką ogrodników, młodych par, zaręczonych, ofiar gwałtu, dziewic i harcerzy. Jej atrybuty to baranek z nimbem i gołębie – symbole czystości i niewinności.
Źródło: E. Marszałek, Leśnymi ścieżkami świętych pańskich